Pierwszym   myślicielem   na   Zachodzie,   który   nie   tylko   propagował   potrzebę   rozwoju świadomości   człowieka,   ale   także   udzielał   praktycznych   wskazówek,   jak   to   zrobić, był   George   I.   Gurdżijew.   Jest   postacią   mało   znaną   i   jeszcze   mniej   rozumianą   ze względu na niedostępność jego filozofii i nietypowych metod nauczania. Biografia Gurdżijew   urodził   się   w   1866   r.   w   Aleksandropolu   w   rosyjskiej   Armenii   z   ojca   Greka i   matki   Ormianki.   Jego   ojciec   z   powołania   był   poetą   bardów   i   uwielbiał   opowiadać stare   lokalne   mity   i   legendy.   W   1877   roku,   gdy   car   Aleksander   II   wygrał   wojnę   z Turkami,   cała   rodzina   przeniosła   się   do   Karsu   (obecnie   w   Turcji),   gdzie   mieszkała   w bardzo     skromnych     warunkach.     Wyjątkowe     zdolności     młodego     Gurdżijewa dostrzegł   dziekan   Rosyjskiej   Cerkwi   Prawosławnej   i   dzięki   temu   miał   prywatne nauczanie     u     diakonów     kościelnych.     W     1883     przeniósł     się     do     Tbilisi,     gdzie prawdopodobnie    uczęszczał    do    seminarium    duchownego.    Brak    jest    niezależnie potwierdzonych    informacji    o    jego    życiu    od    wczesnej    młodości    do    przyjazdu    do Moskwy   w   1912   roku.   Prawdopodobnie   podróżował   po   całej   Azji,   gdzie   poszukiwał ezoterycznej   wiedzy   o   człowieku.   Sugeruje   się,   że   przez   jakiś   czas   przebywał   w Tybecie    i    miał    bliski    kontakt    z    Dalajlamą,    ale    nie    istnieją    żadne    dokumenty potwierdzające   te   historie.   Po   przybyciu   do   Moskwy   jako   bogaty   człowiek   ożenił   się z     Polką     Julią     Ostrowską.     W     tym     czasie     zaczął     nauczać     swoich     pomysłów, przyciągając    wielu    zwolenników.    Najwybitniejszym    był    Piotr    Uspieński,    znany pisarz    i    publicysta,    który    dołączył    do    jego    grupy    w    1914    roku.    Na    początku rewolucji,    w    1917    roku,    Gurdżijew    pojechał    ze    swoimi    uczniami    w    rejon    Gór Kaukazu,    a    następnie    do    Gruzji,    gdzie    założył    Instytut    Harmonijnego    Rozwoju Człowieka.   Uciekając   przed   Armią   Czerwoną   ze   swoimi   uczniami   dotarł   w   1920   r. do   Konstantynopola,   a   następnie   przeniósł   się   przez   Niemcy   do   Francji,   gdzie   dotarł w   lipcu   1922   r.   Osiadł   w   Fontainebleau   pod   Paryżem,   gdzie   kontynuowano   prace Instytutu.    W    1924    wyjechał    do    Stanów    Zjednoczonych,    gdzie    udało    mu    się zwerbować    wielu    nowych    uczniów    i    uzyskać    wsparcie    finansowe    dla    swojego Instytutu.   W   sierpniu   1924,   po   poważnym   wypadku   samochodowym,   zredukował swoje    prace    w    Instytucie    i    zaczął    pisać    swoje    najważniejsze    dzieło    Opowieści Belzebuba.   W   kolejnych   latach   kontynuował   pracę   z   wybranymi   studentami,   a   także kilkakrotnie    odwiedzał    Stany    Zjednoczone.    W    1932,    po    bankructwie    Instytutu, przeniósł   się   do   Paryża,   gdzie   mieszkał   do   końca   życia.   W   tym   mieście   przetrwał okres    wojny    bez    większych    problemów.    Po    wojnie    wielu    nowych    studentów    z Anglii     i     Ameryki     zaczęło     przyjeżdżać     do     niego     do     Paryża,     gdzie     wzrosło zainteresowanie   jego   naukami.   Gurdżijew   zmarł   29   października   1949   r.,   tuż   przed opublikowaniem Opowieści Belzebuba.

Wstęp Dlaczego   powinniśmy   interesować   się   wyższymi   stanami   świadomości.   Jakie   to   ma znaczenie     dla     przeciętnego     człowieka.     Do     tej     pory     osiągnięcie     stanu     wyższej świadomości   leżało   jedynie   w   zasięgu   wybitnych   jednostek,   które   często   całe   życie spędziły,    aby    do    niego    dojść.    W    religiach    wschodnich    uważa    się,    że    stan    ten    jest osiągalny,   ale   nakładem   ogromnej   pracy   i   poświęcenia.   Stan   najwyższej   świadomości, który   można   porównać   do   świadomości   boskiej,   ciągle   jest   dla   człowieka   nieosiągalny, jednak czy jest to dostateczny powód, aby przestać się nim interesować? Rozważania     rozpocznijmy     od     ustalenia     skąd     wywodzi     się     pojęcie     wyższej świadomości i kto się nim zajmował. Systemy świadomości we wschodniej filozofii Pierwsze   informacje   o   istnieniu   stanów   wyższej   świadomości   zostały   przekazane   przez filozoficzne    tradycje    religii    Wschodu.    Przekonanie,    że    istnieje    wiele    poziomów świadomości    jest    bardzo    ważnym    składnikiem    wschodnich    systemów    religijnych    i metafizycznych,     takich     jak:     hinduska     Vedanta,     buddyjska     Yogakara,     Zen     czy tybetańska    Vajrayana.    Systemy    te    wyróżniają    na    ogół    pięć    lub    więcej    stanów świadomości.   We   wszystkich   systemach   za   stan   najwyższy   uważa   się   stan   świadomość absolutnej   często   opisany   jako   Bramin   lub   Atma.   Są   również   stany   odpowiadające świadomości     siebie     i     medytacji,     kolektywnej     podświadomości,     intelektualnym refleksjom    i    woli    życia.    Systemy    religijne    Wschodu,    znacznie    lepiej    niż    systemy zachodnie   tłumaczą   skomplikowaną   strukturę   życia   psychicznego   i   wyższych   doznań człowieka. Jeżeli   rozważymy   takie   najbardziej   znane   systemy   jak   Advaita   Vedanta   lub   tybetański Buddyzm,    to    znajdziemy    w    nim    najniższy    stan    świadomości    nazwany    anna    maya kosa.     Jest     to     zwykły     stan     obudzenia     odpowiadający     materialnej     egzystencji     i charakteryzowany przez psychologię zachodnią jako Ego. Drugim   stanem   jest   prana   maya   kosa,   czyli   stan   żywotności,   woli   życia   i   przetrwania, opisany    na    zachodzie    jako    stan    egzystencjonalny,    do    którego    należą    również    dwa następne stany. Trzeci stan to mano maya kosa, stan rozróżniania, np. dobrego i złego. Czwarty stan to vijnana maya kosa, stan racjonalnego myślenia. Piąty   stan   to   ananda   maya   kosa,   to   znaczy   stan   nicości,   zawieszenia   we   śnie   bez   snów lub w medytacji. Jest to stan transpersonalny. Najwyższy stan to Bramin-Atma, stan czystej rzeczywistości, lub absolutu.